5 BƯỚC ĐƠN GIẢN ĐỂ LÀM CƠM TẤM CHAY HẤP DẪN

Trong dòng chảy vội vã của cuộc sống hiện đại, có đôi lúc, người ta muốn dừng lại, lặng yên bên một mâm cơm đơn sơ để tìm về miền an lành nơi tâm hồn. Và cách làm cơm tấm chay không chỉ là công thức nấu ăn, mà còn là một hành trình trở về với chính mình, về với nguồn cội của sự giản dị và tử tế. Bởi lẽ, từng hạt gạo tấm, từng miếng chả chay, từng cọng dưa leo cắt mỏng… đều chứa đựng cái hồn của một nếp sống nhẹ nhàng, chan chứa yêu thương.

Cơm tấm – món ăn dân dã của người Sài Gòn – nay khoác lên mình tấm áo chay thanh đạm, như một biểu tượng cho sự giao hòa giữa truyền thống và tâm linh. Cách làm cơm tấm chay không khó, nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ và cái tâm khi vào bếp. Không chỉ là nấu ăn, đó là nghệ thuật gieo mầm thiện lành vào từng món ăn.

Hãy cùng Mâm cỗ chay – Cô Tuyền đi qua 5 bước giản dị nhưng đầy thiêng liêng để thực hiện cách làm cơm tấm chay – không chỉ để nuôi thân, mà còn để nuôi dưỡng tâm hồn giữa bao la cuộc sống.

BƯỚC 1: LỰA GẠO TẤM – CHỌN HẠT GẠO BIẾT THỞ

Muốn thực hiện đúng cách làm cơm tấm chay, điều đầu tiên là phải chọn đúng loại gạo. Gạo tấm không giống gạo thường – nó là những hạt gạo bị vỡ trong quá trình xay xát, nhưng lại mang đến vị ngọt và bùi rất riêng. Như con người, dù có sứt mẻ, vẫn có thể tỏa sáng nếu được đặt đúng nơi.

Khi vo gạo tấm, cần nhẹ tay – như cách mình chăm sóc một điều gì đó mỏng manh và quý giá. Để gạo ngậm nước tầm 15–20 phút trước khi nấu sẽ giúp hạt mềm, dẻo, không nát. Đây là nền tảng đầu tiên để cách làm cơm tấm chay thành công.

Và cũng đừng quên nấu cơm bằng nồi đất hoặc xửng hấp nếu có thể – để giữ nguyên vị ngọt lành của gạo. Cái hồn của cách làm cơm tấm chay đôi khi nằm trong chính dụng cụ mộc mạc ấy – không vội, không gấp, chỉ cần chậm rãi mà sâu sắc.

BƯỚC 2: LÀM SƯỜN VÀ BÌ CHAY – HƠI THỞ HỒN VIỆT TRONG TỪNG MIẾNG ĂN

Trong bất kỳ cách làm cơm tấm chay nào đúng chuẩn vị Sài Gòn, sườn và bì chay luôn là hai “nhân vật chính”. Món sườn chay có thể được làm từ nấm đùi gà xé sợi hoặc mì căn tẩm ướp. Từng sợi mì căn mềm dai, thấm đẫm nước sốt ngũ vị, khi áp chảo vàng giòn lên lại mang đúng cái cảm giác “vừa thân quen, vừa tịnh tâm”.

Bí quyết để làm sườn chay ngon chính là phần sốt rim: tương hột, nước dừa, một ít dầu mè và tiêu hột đập dập, đun liu riu cho đến khi cô đặc. Sau đó, áp chảo cho khô mặt nhưng vẫn giữ độ ẩm bên trong – như chính tinh thần của người Việt: ngoài mạnh mẽ, trong mềm mại. Mỗi lần nhai, cái vị đậm đà ấy như gọi về bao ký ức quanh mâm cơm chiều. Thật ra, chính phần này thường khiến người ta “wow” nhất trong cách làm cơm tấm chay.

Bì chay – tưởng đơn giản nhưng lại là “chất thơ bình dân” của món ăn này. Trộn tàu hũ ky cắt sợi với thính gạo rang vàng, thêm chút muối, chút đường, một nhánh tỏi phi thơm. Không cần nhiều gia vị, chỉ cần sự chân thành là đủ. Chính cái mộc mạc này đã làm nên vẻ đẹp thật sự trong cách làm cơm tấm chay, bởi giản dị là ngôn ngữ của trái tim.

BƯỚC 3: CHẾ BIẾN CHẢ CHAY – NGHỆ THUẬT BIẾN THỰC VẬT THÀNH THIỀNG LIÊNG

Trong cách làm cơm tấm chay, chả chay là linh hồn của món ăn. Bạn có thể dùng đậu xanh, nấm mèo, tàu hũ ky, và ít bột năng để làm nên miếng chả vừa béo, vừa dai. Hãy xay nhuyễn nguyên liệu, nêm nếm bằng nước tương, tiêu, dầu mè cho đậm đà.

Lúc hấp chả, có thể để thêm vài lát ớt đỏ hoặc ít hạt tiêu trên bề mặt để tạo màu. Khi chả vừa chín tới, thơm lừng và óng ánh như nắng sớm – đó là khi bạn biết mình đã thành công bước quan trọng trong cách làm cơm tấm chay. Có thể chiên nhẹ mặt ngoài để thêm phần hấp dẫn.

Chả chay không chỉ là món ăn – nó là lời khẳng định rằng thiên nhiên, khi được yêu thương và thấu hiểu, cũng có thể hóa thân thành tuyệt phẩm. Và vì thế, cách làm cơm tấm chay luôn là hành trình gắn bó giữa con người và đất trời.

BƯỚC 4: NƯỚC MẮM CHAY – LINH HỒN ẨN SAU MỖI GIỌT

Không có nước mắm thì không gọi là cơm tấm. Trong cách làm cơm tấm chay, nước mắm chay giữ vai trò quan trọng ngang ngửa món mặn. Từ nước tương, thơm (dứa), cà rốt, dừa tươi, đường thốt nốt và chanh, bạn sẽ tạo ra thứ nước mắm sóng sánh đầy thi vị.

Đun tất cả nguyên liệu trên lửa nhỏ, cho đến khi hòa quyện vào nhau, ngọt thanh mà không gắt, chua nhẹ như gió xuân. Bạn có thể thêm tỏi ớt băm nhuyễn nếu muốn tăng vị cay – nhưng hãy nhớ, cay cũng cần độ lượng, như cách ta đối đãi với đời. Chính hương vị này sẽ nâng tầm cách làm cơm tấm chay lên một tầng sâu sắc hơn.

Khi rưới lên cơm, mỗi giọt nước mắm ấy như giọt thiền – nhỏ nhẹ nhưng thấm đẫm. Và thế là cách làm cơm tấm chay trở thành một bản nhạc trầm lặng, nhưng đầy ý nghĩa, gợi nhớ cả một thời thơ bé bên mâm cơm nhà.

BƯỚC 5: DƯA CHUA – KHÚC GIAO HƯỞNG CỦA VỊ GIÒN, VỊ CHUA, VÀ SỰ THƯỜNG NHẬT

Một món ăn chay ngon không thể thiếu dưa chua. Cách làm cơm tấm chay có thể giản đơn, nhưng để đạt độ “bắt vị”, bạn nên kèm theo dưa leo, cà rốt ngâm chua. Cách muối không cầu kỳ, chỉ cần giấm gạo, đường, muối và một chút thời gian.

Ngâm rau củ ít nhất 2 tiếng để chúng “chín” bằng vị chua ngọt, giòn sật. Mỗi lần cắn là một thanh âm nhỏ vang lên trong miệng – như tiếng gió khẽ rung bên cửa sổ chùa làng. Cách làm cơm tấm chay nhờ đó mà hài hòa và trọn vẹn.

Món dưa này không chỉ làm mới vị giác, mà còn là hình ảnh của sự đơn sơ, tự nhiên, và hoài niệm. Như một phần không thể thiếu, nó gắn kết tất cả các thành phần trong cách làm cơm tấm chay lại thành một tổng thể thơm tho, đầy xúc cảm.

BƯỚC 6: TRÌNH BÀY – KHI CÁI ĐẸP CŨNG CÓ GIÁ TRỊ TÂM LINH

Cuối cùng, cách làm cơm tấm chay sẽ chỉ thực sự viên mãn khi bạn dành thời gian để bày biện. Dọn cơm ra đĩa lớn, xới nhẹ từng thìa cơm tơi, sắp chả, dưa, dưa leo, cà chua theo hình hoa sen hoặc đối xứng – như một lễ cúng dâng lên đời sống.

Rưới nước mắm chay vào đúng lúc, đủ độ – không quá nhiều, không quá ít. Thêm ít rau thơm, vài cọng hành phi chay là món ăn đã sẵn sàng. Khi bạn chăm chút cho hình thức, bạn đang gửi một lời tri ân tới chính mình và người dùng bữa. Đó là tinh thần của cách làm cơm tấm chay – trân trọng từng khoảnh khắc nhỏ.

Thưởng thức cơm tấm chay trong không gian yên tĩnh, tắt điện thoại, mở một bản nhạc thiền – để từng vị cơm lan tỏa. Khi ấy, bạn sẽ hiểu, cách làm cơm tấm chay không chỉ là nấu nướng – mà là thiền tập, là nghệ thuật sống chậm và sống sâu giữa thời đại chóng vánh.